5. Taramanın insidans ve mortalite üzerine etkisi

This content is also available in: English Italiano Português Deutsch Čeština Magyar Română

No account yet? Register

Tarama programlar?n?n uterin serviks karsinomlar?n?n insidans? ve mortalitesi üzerine etkisini saptamak, programlar?n ba?lamas?ndan önce randomize ara?t?rmalar bulunmad??? için kolay de?ildir. Baz? ülkelerde, gerek geçmi?te zay?f organize edilmi? gerekse f?rsatç? tarama zemininde son zamanlarda daha organize modelle yap?land?r?lm?? olsun, taraman?n 50 y?ldan uzun bir geçmi?i vard?r.

Servikal kanser oranlar?na yüksek riskli HPV prevelans?n?n etkisi

Servikal kanser ve prekürsörlerinin prevelans? yüksek riskli HPV’ye ba?l? oldu?undan, farkl? do?um topluluklar?nda zaman içinde de?i?ebilir.
Taraman?n etkisi, yüksek riskli HPV prevelans?n?n arka plan?ndaki de?i?iklikler ile maskelenebilir veya abart?labilir.

Organize ulusal tarama programlar?

?skandinav ülkeleri (Danimarka, Finlandiya, ?zlanda, Norveç ve ?sveç)

Organize servikal kanser taraman?n etkinli?ine ili?kin ilk kay?tlar ?skandinav ülkelerine aittir. Buralarda ülke genelindeki organize tarama programlar? ile, 1955 ve 1980 y?llar? aras?nda mortalitede %80 (?zlanda), %50 (Finlandiya) ve %34 (?sveç) oranlar?nda dü?me gözlenmi?tir. Organize tarama programlar?n?n popülasyonun %40 ve %5’ini kapsad??? Danimarka ve Norveç’te ise s?ras?yla %25 ve %10 gibi daha dü?ük dü?me oranlar? gözlenmi?tir (Laara ve ark. 1987). ?lk y?llarda, kanser kay?tlar?ndaki aksamalar ile sonuçlar sa?l?ks?z oldu. ?zlanda hariç ?skandinav ülkelerinde, organize taraman?n yan?s?ra spontan tarama da uyguland? ve be? ayr? kuzey ülkesinde de farkl? ya? gruplar? ile tarama aral?klar? uyarland? (Figür 5.1).

Bunun yan?s?ra; Finlandiya, Norveç ve ?sveçte mortalite, taramaya dahil olmam?? ya?l? kad?nlarda dü?meye devam ederken, 20-29 ya? aras? kad?nlarda yükselmektedir. Bu durumun ayr?nt?lar?, bölüm içerinde daha ileride tekrar de?erlendirilecektir.

Tarama tüm bu ülkelerde organize oldu?unda, mortalite 100 000 kad?nda 5’in alt?nda olan ?imdiki düzeyine dü?mü?tür (Figür 5.2).

Figure 5.2. 1958’den 2000’e ?skandinav ülkelerinde mortalite (Arbyn ve ark. 2008)

?ngiltere’de organize taraman?n etkileri

Y?lda yakla??k 4000 vaka ve 2000 ölümün görüldü?ü 1970 ve 1980’lerde ?ngiltere’de insidans ve mortalite çok az de?i?iklik göstermi? ve 1980’lerin sonuna do?ru hafif bir art?? olmu?tur (Figür 5.3).Bununla beraber, 1970 ve 1980’lerde taraman?n belirgin bir etkinli?inin olmamas?, tüm ?ngiltere için geçerli de?ildi. Ulusal düzeyde parlak bir örnek; ?skoçya Aberdeen’deki ba?ar?l? taraman?n Finlandiya ve ?zlanda’daki ile kar??la?t?r?labilir düzeyde olmas?d?r (Figür 5.4; Macgregor ve ark.1985).

USS (Ulusal Sa?l?k Sistemi-NHS) Servikal Tarama Program? 1988’de ba?lam??t?r: 20-64 ya? aras? tüm kad?nlar?n bilgisayar program? ile daveti ve takiplerinin takip eden on y?lda dramatik etkisi görülmü?tür.