This content is also available in:
English 
Čeština
?nce i?ne aspirasyonu (??A), pankreas kitlelerini de?erlendirmek için tercih edilen örnekleme yöntemidir. Bu prosedür birkaç komplikasyonu olabilen fakat malignite varl???n? do?rulayan minimal invaziv bir metoddur. Tümör tan?s?nda oldukça efektif bir metoddur, ama kistik pankreatik lezyonlar ve neoplastik olmayan (non-neoplastik) durumlarda ??A ile de?erlendirilebilir.
Perkütan ??A, transabdominal ultrasonografi ve bilgisayarl? tomografi rehberli?inde yap?labilir. Çe?itli kalibrelerde, tasar?mda, uzunlukta ve keskinlikte i?neler bu i?lem için uygundur. ?nce i?neler küçük (20-22 G), orta (19 G) ve geni? (18 G) olarak ayr?l?r.
??neyi yerle?tirme teknikleri; görüntüleme yöntemine, örnekleme için seçilen traseye ve lezyonun lokalizasyonuna göre farkl?l?k gösterir. ??A i?nesi için rehber niteli?inde olan; i?nenin referans noktas?na yerle?tirildi?i tandem tekni?i, gerçek zamanl? görüntüleme yapman?n mümkün olmad??? BT rehberli?indeki ??A’ da en faydal? tekniktir. Koaksiyal teknik ise ince kalibreli bir i?ne ile, lezyonun içine yerle?tirilmi? olan daha kal?n kalibreli ba?ka bir i?nenin içinden geçerek örnek elde edilebilen bir tekniktir. Bu metod çok say?da örnekleme yapmaya olanak sa?lar (Bu metod ile çok say?da örnek al?nabilir).
Son zamanlarda, endoskopik ultrason rehberli?inde pankreatik ??A bir metod olarak ortaya ç?km??t?r. Bu metod, i?ne ucu ile küçük lezyonlar?n daha iyi görülmesi ve lokal metastazlar?n ay?rd edilebilmesi veya lokal yap?lara invazyonun tespit edilebilmesine izin veren gerçek zamanl? bir görüntü sa?lar.
Pankreatik ??A sitolojisinin endikasyonlar?
Pankreas?n sitolojik örneklenmesinin as?l endikasyonu, radyolojik taramalarda malignite ?üphesi ta??yan kitle izlenmesidir. Radyolojik de?erlendirme; lezyonun yeri, büyüklü?ü ve natürü ile ilgili bilgi sa?lar.
Cerrahi olarak ç?kar?labilir lezyonlarda ??A:
- Benign hastal?kta kötü sonuç ç?kmas?na ili?kin medikolegal durumlar: a?ikar malign kitlesi ve sar?l??? olan hastalar?n %10’unda benign lezyon saptan?r.
- Potensiyel lenfoma tan?s?, cerrahi gerektirmeyen hastal?klar
- Kistik lezyonlar
- Hastan?n uyumu
Cerrahi olarak ç?kar?lamayan lezyonlarda ??A:
- büyük ve rezeke edilemez görünen bütün kitleler duktal adenokarsinom de?ildir.
- Cerrahi ve anestezi alan?ndaki geli?meler sayesinde ya?l? ve dayan?ks?z ki?ilerde de iyi sonuçlar almak art?k mümkündür.
- kemoterapi ya da radyoterapi planlanmadan evvel pozitif doku tan?s? zorunludur.
Özgüllük ve duyarl?l?k ??inde uzman bir operatör taraf?ndan yap?ld???nda pankreatik maligniteler için uygulanan ??A’nun özgüllük ve duyarl?l??? yüksektir. Örnekleme an?nda sitopatolo?un bulunmas? örneklemeyi ve duyarl?l???n?, yeterli doku toplanmas? ve örne?in uygun ?ekilde haz?rlanmas?n? garanti alt?na al?r.
Yanl?? negatif tan?n?n en s?k sebebi, örnekleme hatalar? ve iyi diferansiye adenokarsinomun tan?namamas?d?r.Yanl?? pozitif tan? vermek daha az yap?lan bir hatad?r ve en s?k pankreatit zemininde geli?mi? reaktif atipiyi abart?l? yorumlamaktan kaynaklan?r.
Kontrendikasyon ve komplikasyonlar
Pankreatik ??A, kanama bozukluklar? ve güvenli trase kullan?lmamas? durumlar?nda kontrendikedir. Minör komplikasyonu vazovagal reaksiyondur. En s?k major komplikasyonu akut pankreatit; di?er nadir major komplikasyonlar? ise pankreatik duktus s?z?nt?s?, masif hemoraji ve septik ?oktur.
Lamlar?n haz?rlanmas?
Direkt yaymalar, ??A’nun veya kanal f?rçalama i?leminin yap?ld??? radyoloji odas?nda haz?rlan?r. Slaytlar?n yar?s? havada kurutulur ve Diff-Quik boyananlar h?zl? de?erlendirme ve spesimen yeterlili?i için kullan?l?r. Di?er yar?s? ise alkolde fikse edilerek Papanicolaou boyamas? için ayr?l?r. ??nede kalan veya f?rçadaki materyalin gerisi sitosantrifüj lam? veya hücre blo?u haz?rlamak için kullan?labilir. Alternatif olarak f?rçalanan ya da aspire edilen materyalin tamam? alkol bazl? solüsyonlarda saklanarak ince tabaka lam? veya hücre blo?u haz?rlamak için kullan?labilir.
Ek ??A giri?imi yapmak; immunositokimya, ak?m sitometri veya sitogenetik gibi çal??malar için materyal toplamak aç?s?ndan gerekli olabilir. Kistik lezyonlar?n aspirasyonunda tümör marker?, pankreatik enzim ve vizkosite bakmak için s?v? de?erlendirilebilir.
Di?er örnekleme yöntemleri
Pankreatik malignite ?üphesi içeren durumlarda örnekleme, e?er kanal darl??? mevcut ve aç?k seçik pankreatik kitle izlenemiyor ise pankreatik kanal veya ana safra kanal? f?rçalamas? i?lemi ile yap?labilir. F?rçalama yoluyla örnekleme endoskopik retrograd kolanjiopankreatografi (ERCP) veya perkutanöz transhepatik kolanjiografi (PTK) s?ras?nda gerçekle?tirilebilir. Bu metod safra kanal? kanserleri için daha duyarl?d?r, ayn? zamanda pankreas ba? bölgesi yerle?imli maligniteler için de etkindir (bak?n?z: safra kanal? sitolojisi).