Plwocina jest mieszanin? elementów komórkowych i innych, które dosta?y si? do niej wskutek dzia?ania aparatu rz?skowo-?luzowego, który usuwa zb?dne elementy z drzewa oskrzelowego. Chocia? ?atwo j? uzyska? do badania coraz rzadziej jest wykorzystywana do diagnostyki poniewa? wypieraj? j? bronchoskopia i BAC.

Czu?o?? badania cytologicznego plwociny w diagnostyce nowotworów p?uc wzrasta wraz z liczb? przeprowadzonych bada? (od 40% przy badaniu jednokrotnym do 90% przy badaniu pi?ciu porcji plwociny uzyskanych w ci?gu kilku dni). Plwocina powinna by? odkrztuszona wcze?nie rano. Kaszel mo?na indukowa? poprzez wdychanie aerozolu soli fizjologicznej z nebulizatora.

Specyficzno?? jest wysoka ale wynik ujemny nie gwarantuje, ?e nie ma nowotworu. Czu?o?? badania cytologicznego plwociny zale?y równie? od lokalizacji guza:75% dla zmian umiejscowionych centralnie ale tylko 45% dla zmian obwodowych. Im bardziej obwodowo guz jest umiejscowiony tym mniej komórek diagnostycznych b?dzie w plwocinie i tym trudniej je uzyska? w bronchoskopii. Ale cytologia materia?u pobranego z oskrzela daje zwykle lepsze wyniki ni? badanie cytologiczne plwociny.

Plwocina pobrana po bronchoskopii mo?e dawa? najlepsze wyniki diagnostyczne spo?ród wszystkich cytologicznych materia?ów pobieranych z drzewa oskrzelowego i mo?e by? jedynym materia?em, w którym stwierdzone zostan? komórki nowotworowe w sytuacji gdy plwocina pobrana przed bronchoskopi?, pop?uczynz oskrzelowe lub wymazy szczoteczkowe wszystkie s? negatywne.

Obecno?? kilku makrofagów p?cherzykowych ?wiadczy, ?e materia? jest odpowiedni do badania. Nie nadaj? si? rozmazy plwociny, w których s? tylko komórki nab?onka wielowarstwowego p?askiego z górnych dróg oddechowych.

W metodzie “wybierz i wykonaj rozmaz” w ?wie?ej plwocinie znajduje si? fragmenty tkankowe lub krew i z nich wykonuje si? rozmazy, które utrwala si? w 95% alkoholu.Je?eli nie mo?na natychmiast wykona? rozmazów chory powinien odkrztusi? plwocin? do naczynia z 70% alkoholem. W modyfikacji  Saccomanno plwocina jest odkrztuszana do naczynia z roztworem 50% alkoholu i 2% karbowaksu (glikol polietylenowy), homogenizowana i zag?szczona przez odwirowanie. Z odwirowanego materia?u wykonuje si? rozmazy.Procedur?  nale?y  wykonywa? w bezpiecznej biologicznie komorze z wyci?giem aby unikn?? mo?liwej infekcji aerosolem. Plwocin? mo?na równie? przygotowa? w metodzie cytologii fazy p?ynnej lub przeprowadzi? do bloczka parafinowego.